การปั้นและการหล่อ ยางพาราหล่อแบบ

ลักษณะทั่วไป
การปั้นและการหล่อ มักจะทำเป็นขั้นตอนต่อเนื่องกันไป โดยเริ่มต้นที่การปั้น เป็นการขึ้นรูปทรงที่สามารถสร้างรายละเอียดต่าง ๆ ให้กับแบบได้ดีกว่าวิธีัีการอื่น ๆ จากนั้นทำแม่พิมพ์จากผลงานที่ปั้น การทำแม่พิมพ์มีความสำคัญอยู่ 2
ประการ
คือ เป็นการเพิ่มจำนวนชิ้นงานที่มีลักษณะเหมือนกันทุกประการ 2 ชิ้นและเป็นการเปลี่ยนวัสดุที่ใช้ปั้นขึ้นรูปให้เป็นวัสดุอย่างอื่น
ที่มีความคงทนมากขึ้น แม่พิมพ์ที่ใช้ในการหล่อ ปูนปลาสเตอร์โดยทั่วไปมีอยู่หลายชนิด ได้แก่ แม่พิมพ์ยางพารา แม่พิมพ์ปูนปลาสเตอร์ เป็นต้นแม่พิมพ์ยางเป็นแม่พิมพ์อย่างง่าย เหมาะสำหรับแบบที่เป็นรูปนูนต่ำ นูนสูง หรือรูปลอยตัวที่ไม่มีรายละเอียดมากนัก แม่พิมพ์ปูนปลาสเตอร์มักมี 2 ชนิด คือ แม่พิมพ์ทุบ กับแม่พิมพ์ชิ้น แม่พิมพ์ทุบ คือแม่พิมพ์ที่ใช้หล่องานได้ครั้งเดียว เมื่อจะแกะงานจะทุบแม่พิมพ์เพื่อนำเอางานออกมา แม่พิมพ์ชิ้นคือแม่พิมพ์แยกส่วนเป็นชิ้น ๆ หลายชิ้น และ สามารถหล่องานได้หลาย ๆ ครั้ง

งานที่มอบหมาย
ให้นักเรียนปั้นรูปนูนต่ำ หรือนูนสูง โดยใช้ดินน้ำมัน ขนาด 2 ก้อน(ใหญ่) ปั้นรูป โดยเลือกหัวข้องานตามที่กำหนดให้ต่อไปนี้
- รูปอาคาร หรือสิ่งก่อสร้างสำคัญที่เป็นเอกลักษณ์ของโรงเรียน
- รูปลวดลายไทย
- รูปดอกไม้ (แบบเหมือนจริงตามธรรมชาติ)
- รูปตัวอักษรและสัญลักษณ์แทนตัวเอง
โดยปั้นรูปให้อยู่บนฐานดินน้ำมัน ขนาด 4 x 4 นิ้ว หรือใกล้เคียง ความหนาของฐานเท่ากับ 1/2 นิ้ว ตัวฐานจะเป็นรูปทรงอย่างไรก็ได้ เช่น สี่เหลี่ยม วงกลม วงรี หรือรูปทรงอิสระต่าง ๆ
เมื่อปั้นขึ้นรูปทรงเสร็จแล้วให้ทำแม่พิมพ์จากงานที่ปั้นโดยใช้ยางพาราหล่อแบบ จากนั้นนำไปหล่อด้วยปูนปลาสเตอร์ จำนวน 2 ชิ้น ขัดตกแต่งให้เรียบร้อย แล้วระบายสีให้สวยงาม เคลือบด้วยแลคเกอร์เคลือบเงา จากนั้นนำส่งครู

วัสดุ อุปกรณ์
1. ดินน้ำมัน
2. เครื่องมือปั้น
3. แผ่นรองปั้น
4. ปูนปลาสเตอร์
5. ขันน้ำ หรือภาชนะสำหรับผสมปูน
6. ยางพาราสำหรับหล่อแบบ
7. พู่กัน
8. เครื่องมือแกะสลัก
9. กระดาษทรายน้ำ
10. สีสำหรับใช้ระบาย ตกแต่งชิ้นงาน
11. แลคเกอร์เคลือบเงา

ขั้นตอนและวิธีการปั้น
1. เตรียมดินน้ำมันที่จะใช้ปั้น ใช้ดินน้ำมันขนาดก้อนใหญ่ 2 ก้อนนวดเข้าด้วยกันให้เป็นเนื้อเดียวกัน
2. เตรียมฐานงานปั้นโดยแบ่งดินน้ำมันออกเป็น 2 ส่วน ส่วนแรกนำมาทำฐานโดยนวดดินน้ำมันให้เป็นแผ่น ให้มีความหนาประมาณ 1/2 นิ้ว ใช้วัสดุผิวเรียบมากดให้เรียบ หรืออาจใช้เตารีด (อุ่น) รีดทับก็ได้โดยใช้กระดาษแข็งรองไว้ เพื่อให้ผิวหน้าดินน้ำมันเรียบที่สุดและมีความหนาสม่ำเสมอกัน
3. ใช้มีดคัตเตอร์ตัดดินน้ำมันตามรูปที่ต้องการบนแผ่นรองปั้น
4. ปั้นรูปนูนบนฐานที่ทำไว้ ตามแบบที่ต้องการ
5. ตกแต่งเก็บรายละเอียดของชิ้นงานปั้น
6. แต่งผิวให้เรียบหรือเป็นไปตามลักษณะที่ต้องการ
การทำแม่พิมพ์ยาง
1. ใช้พู่กัน หรือ Cotton Bud จุ่มยางพารานำมาทาให้ทั่วชิ้นงานที่ปั้นให้ทั่วทุกด้าน
2. ทิ้งให้ผิวแห้งสักพักหนึ่งแล้วทายางพาราต่อ ให้คอยสังเกตและทาเพิ่มในส่วนที่เป็นมุมหรือขอบให้มีความหนาเท่า ๆกับบริเวณอื่น ๆ
3. ทาซ้ำหลาย ๆ ชั้นประมาณ 10- 15 ชั้นจนได้ความหนาตามต้องการ
4. ทิ้งให้แห้งสนิท จากนั้น ค่อย ๆ ลอกยางพาราออกจากดินน้ำมัน ระวังอย่างให้ดินน้ำมันเีสียรูปทรงไปมาก
5. เมื่อลอกเอาแม่พิมพ์ยางพาราออกจากดินน้ำมันเสร็จแล้ว นำมาพิจารณาดูความเรียบร้อย ใช้กรรไกรตัดเล็มขอบด้านในให้เรียบร้อย หากแม่พิมพ์มีรอยขาดให้ใช้ยางพาราทาอุดแล้วทิ้งให้แห้ง
6. ตรวสภาพยางพาราดูว่าเรียบร้อยพอที่จะนำไปทำการหล่อปูนได้
7. สรวมแม่พิมพ์ทับลงไปบนดินน้ำมันที่ปั้นไว้เหมือนเดิม

การหล่อปูนปลาสเตอร์
1. ทำแท่นรองแม่พิมพ์ โดยการผสมปูนปลาสเตอร์กับน้ำ ใช้ปูนปลาสเตอร์ประมาณ 1/3 ก.ก. เริ่มแรกให้ตวงน้ำประมาณ 250 CC. เทลงในขันน้ำ จากนั้นเทปูนปลาสเตอร์ลงไปในน้ำ ใช้มือคนให้เข้ากัน คนไปเรื่อย ๆ จนข้น จากนั้นโปะปูนปลาสเตอร์ลงไปบนแม่พิมพ์ยางที่สรวมทับดินน้ำมัน
2. ใช้มือปาดปูนปลาสเตอร์ให้ผิวเรียบ ทิ้งไว้ให้แข็งตัว
3. เมื่อปูนแข็งตัวดีแล้ว หงายแท่นรองแม่พิมพ์ขึ้นมา ค่อย ๆ แกะเอาแม่พิมพ์และดินน้ำมันออกมาจากปูนปลาสเตอร์
4. แกะดินน้ำมันออกจากแม่พิมพ์
5. เตรียมหล่อชิ้นงาน โดยหงายแท่นรองแม่พิมพ์ขึ้น นำแม่พิมพ์ยางวางลงไปให้ลงล็อคพอดี
6. ผสมปูนปลาสเตอร์กับน้ำ โดยการประมาณให้ปูนมากกว่าน้ำ ตวงน้ำใส่ในขันน้ำหรือ ภาชนะที่เตรียมไว้
7. เทปูนลงไปในน้ำ ใช้มือคนให้เข้ากันจนข้น แล้วเทปูนลงไปในแม่พิมพ์ยางจนเต็ม ระวังอย่าให้ล้นออกมามาก
8. ทิ้งไว้ให้ปูนปลาสเตอร์แข็งตัวดี
9. ค่อย ๆ แ่กะแม่พิมพ์ออกมาจากแท่นรองพิมพ์ ค่อย ๆ แกะลอกยางพาราออกมาจากชิ้นงานที่หล่อ
10. ทำความสะอาดยางพารา แล้วหล่องานอีกชิ้นหนึ่ง

การตกแต่งชิ้นงาน
ขั้นที่ 1 นำชิ้นงานที่หล่อแล้วมาพิจารณา หามีรูโหว่ที่เกิดจากฟองอากาศให้ใช้ปูนปลาสเตอร์ผสมน้ำอุดให้เรียบร้อย
ขั้นที่ 2 ใช้เครื่องมือแกะสลักแกะตกแต่งขอบหรือลวดลาย ให้ชัดเจนและอยู่สภาพเรียบร้อยได้รูปทรงที่สวยงาม
ขั้นที่ 3 ตกแต่งผิวให้เรียบ หรือขัดให้เรียบด้วยกระดาษทรายน้ำ
ขั้นที่ 4 ทิ้งไว้ให้แห้ง แล้วนำไประบายสีให้สวยงาม สีที่นาำมาใช้ได้ ได้แก่ สีน้ำ สีโปสเตอร์ สีสเปรย์ื สีอะครีลิค สีน้ำมัน หรือ สีน้ำพลาสติก
ขั้นที่ 5 ใช้แลคเกอร์สเปรย์พ่นเคลือบเงาให้สวยงาม

ขอบคุณภาพจากเวป
http://ltakung.exteen.com
สำหรับการทำแม่พิมพ์ด้วยน้ำยาซิลิโคนมีขั้นตอนดังนี้

1. ยึดตนแบบไว้กับแผ่นวัสดุเรียบ อาจใช้กาวก็ได้
2. เท ซิลิโคน ลงในถ้วยผสม ผสมตัวทำให้แข็งลงไป 2-5 % คนเข้ากัน แล้วใช้พู่กันทาไปบนต้นแบบ โดยให้เลยมาถึงฐาน เป็นปีกเล็กน้อย ทาทับเป็นชั้นๆจนซิลิโคนเริ่มแข็งจึงหยุดทา ปกติจะทาให้หนาเพียง 1 มม.ก็พอ ทิ้งให้ซิลิโคนให้แข็งตัว 3 ชั่วโมง หรือ อาจทาทับเบื้องต้นให้ซิลิโคนเคลือบบางๆ แล้วจึงเทราดยางซิลิโคนลงบนต้นแบบตรงจุดสูงสุด แล้วคอย ใช้ไม้หรือพู่กันคอยปาดส่วนที่ไหลลงมาให้ขึ้นไปบนต้นแบบให้ได้หนาที่สุด (สำหรับตุ๊กตาตัวเล็กๆใช้ซิลิโคน60กรัม ต่อตัวทำแข็ง 18-25 หยดก็พอ)
3. นำกรอบหล่อพิมพ์ (ท่อเอสลอน หรือ ขวดน้ำดื่มมาตัด) มาครอบ อาจใช้ดินน้ำมันอุดรูรั่วตรงรอยต่อพื้น
ผสมปูนปลาสเตอร์กับน้ำ 2 :1 เทลงในพิมพ์ทับซิลิโคนที่เคลือบอยู่บนต้นแบบ ให้ท่วมต้นแบบหนา1-2 ซม.เพื่อเป็นตัวพิมพ์ครอบพยุงซิลิโคนทิ้งไว้จนปูนแข็งตัวจึงถอดกรอบหล่อพิมพ์ แกะเอาพิมพ์ครอบปูนปลาสเตอร์ออกไปตากแดดให้แห้งสนิท จึงนำมาประกอบกับพิมพ์ซิลิโคนตามเดิมนำไปใช้หล่อเรซิ่นตามต้องการ
หมายเหตุ
1. น้ำหนักยางซิลิโคน 50 กรัม ใช้ตัวทำแข็ง ประมาณ 2 ซี.ซี.
2. ของฝรั่งไม่ประหยัดซิลิโคนก็จะเทซิลิโคนไปบนต้นแบบเลย ไม่ต้องทา +ไม่ต้องหล่อปูนปลาสเตอร์ทับ
3.ถ้ากรณีวัสดุแง่มุมมากอาจใช้แม่พิมพ์2ชิ้นการทำแม่พิมพ์นี้ถือเป็นศาสตร์ที่ควรศึกษาเพิ่มเพราะสามารถดัดแปลงใช้กับงานศิลป เยอะมากค่ะ (สังเกตดีๆ พิมพ์2ชิ้นจะมีการล็อคไม่ให้พิมพ์เลื่อนโดยการทำให้เว้านูน-ตัวผู้ตัวเมียล็อคกันพอดี)
น้ำยาซิลิโคน ซื้อจากศึกษาภัณฑ์ได้ ชุดเล็ก 5-6ร้อยบาท หากเป็นยางพาราจะถูกขวดละ60-80 บาท แต่ต้องเทให้แห้งทับหลาย ๆครั้งและต้องเทปูนปลาสเตอร์ทับรองแบบพิมพ์ เพื่อรักษารูปทรงพิมพ์และใช้งานสะดวก