1. บทนำ
ในปี 2550 กระแสจตุคามรามเทพดังมาก มีการสร้างกันทั่วประเทศ ก็เลยอยากจะเล่ากรรมวิธีการสร้างหรือปั้มพระเทพ ไว้ประดับความรู้ และเผลอๆ อาจมีนักสร้างพระใหม่ๆ เข้ามาในวงการ
2. สูตรพระผง
2.1 สูตรซีเมนต์ขาวและกาว
มีดังนี้
· ผงหินปูน 320 เมช จากโรงบด หรือผงจาก Bag Filter ในโรงบดหินปูนก็ได้ จำนวน 500 ลบ.ซม.
· ดินสอพองเนียน(ไล่ก้อนใหญ่ออกแล้ว) 250 ลบ.ซม.
· ผงซิเมนต์ขาวตราช้าง 25 ลบ.ซม.
· มวลสาร มีว่าน แร่ อิฐ ผง 10 ลบ.ซม.
· ผงสี อาจเป็นกาวยาแนวกระเบื้องสีต่างๆ
· กาวลาเท๊กซ์ TOA 120 ลบ.ซม.
· ผงหอม หรือกลิ่น 5 เกสรดอกไม้ 1 ช้อนชาหรือ 1/2 ลบ.ซม.
· น้ำมันตังอิ้ว 10 ช้อนโต๊ะ หรือ 10 ลบ.ซม.
· น้ำธรรมดา
· กล้วยน้ำว้าสุก (หากต้องการหน่วงเวลา) 4 ลูก ไม่ใส่ก็ได้
วิธีการ เริ่มจาก ผสมผงหิน กับผงดินสอพอง ซีเมนต์ขาว ผงสี และมวลสาร ลงในเครื่องผสม(แบบที่ใช้นวดแป้ง มีขายทั่วๆไป) กวนคนให้เข้ากัน แล้วใส่ ผงหอม เยาะลงไป ใส่น้ำเยาะลงไปทีละน้อย สักครู่ก็ เทกาวลาเท๊กซ์ลงไปทีละน้อยจนหมด ตามด้วยน้ำมันตังอิ้ว หากใส่กล้วยก็ปอกเปลือกออกก่อนแล้วใส่ลงไป นวดประมาณ 5 – 10 นาที ดูว่านวดแล้วเข้ากันดี ปั้นเป็นก้อนเหมือนดินน้ำมัน ไม่เหลวเกินไป ไม่แข็งเกินไป ระวัง ปูนซิเมนต์ขาวจะค่อยแข็งตัวตามเวลาด้วย เยาะน้ำเพื่อปรับความข้นเหลวให้พอดี
การขึ้นรูป ให้ทดสอบว่าไม่ข้นไม่เหลวโดยการปั้นลูกกระสุนดู จะเห็นไม่แตกลายงา ลองปั้นคลึงด้วยมือให้เป็นเส้นยาวๆ หากได้เส้นสั้นแสดงว่าเข็งไป และไม่แตกลายงา ต้องได้ยาวพอควร บีดดูเหมือนเล่นดินน้ำมัน หากไม่มีความรู้สึกแบบนี้ ต้องไปวิเคราะห์ส่วนผสม และชนิดวัตถุดิบใหม่ ไม่ต้องเตรียมวัตถุดิบมาก กะพอใช้หมด ภายในไม่เกิน 1 ชั่วโมง ห้ามทิ้งวัตถุดิบค้างคืน เพราะจะแข็งตัวหมด และไม่ควรใช้ของผสมนานกว่าหนึ่งชั่วโมง เพราะปูนจะเริ่มหน่ายตัว แรงยึดเกาะกันเองไม่ดี
ใช้น้ำมันแก้ว เนื้อใส หรือ วาสลิน หรือ น้ำมันจักร ทาแม่พิมพ์ หรือบางครั้งลูบๆ ก้อนดินก่อนปั้ม เพื่อให้เข้าแม่พิมพ์ได้สะดวก การทาใช้แปรงขนอ่อน หรือภู่กันทำความสะอาดแม่พิมพ์ และทาแม่พิมพ์บางๆ ด้วย เพื่อป้องกันดินติดแม่พิมพ์ อย่าหนา เดี๋ยวดินจะไม่เข้าในส่วนลึกๆ ของแม่พิมพ์
ห้ามใช้น้ำมันตังอิ้ว น้ำมันพืช น้มันเครื่อง ทาแม่พิมพ์ เพราะเป็นน้ำมันหนืด จะทำให้ดินติดแม่พิมพ์
มาศึกษาคุณสมบัติวัตถุดิบแต่ละตัวว่าทำหน้าที่อะไร จะได้เล่นปรับสูตรได้ตามสไตล์คนช่างคิด ดังนี้
· ผงหินปูน ไว้เป็นเนื้อส่วนใหญ่ ให้น้ำหนัก
· ดินสอพอง ไว้ปรับหน้าพระให้เนียนนุ่ม ไม่เป็นรู
· ผงซิเมนต์ขาวตราช้าง เป็นตัวเชื่อมประสาน จะแข็งตัว ภายใน 1 ชั่วโมง หากกวนไว้ตลอด จะอยู่ได้สัก 2 ชั่วโมง ผงซิเมนต์จะทำหน้าที่ให้พระแข็งตัวไปเรื่อยๆ หลังถอดพระออกจากแม่พิมพ์แล้ว ประมาณ 24 ชั่วโมง ก็จะแข็งตัวเต็มที่ ถ้าให้ดี จะทำปฏิกิริยาจบใน 28 วัน
· มวลสาร เพื่อความศักดิ์สิทธิ์ของพระ
· ผงสี เพื่อสร้างสีให้พระ หากเป็นสีขาวก็ไม่ต้องใส่ สีที่ใช้อาจเป็นสีแดง สีเขียว สีดำ สีเหลือง
· กาวลาเท๊กซ์ TOA เป็นตัวประสานเนื้อพระ โดยจะซึมซับไปกับน้ำ เข้าทั่วถึงทุกอณู นอกจากนี้ยังช่วยเพิ่มความเหนียวให้พระผง ยึดติดกันเอง เนื้อไม่ฉีกขาดง่ายในขณะถอดพระออกจากแม่พิมพ์ แต่หากเนื้อผงไม่มีมัน จะทำให้ติดแม่พิมพ์ แล้วพระจะฉีกติดพิมพ์ ดังนั้นก็ต้องเข้าคู่กับน้ำมันตังอิ้วด้วย
· ผงหอม เพื่อสุนทรียภาพ ของพระเครื่อง ที่บางคนชอบดมพระ บางท่านอาจใช้ผงไม้ทาโรก็ได้
· น้ำมันตังอิ้ว ทำให้เนื้อวัตถุดิบที่จะกดพระ มันวาว เหมือนดินน้ำ้มัน ทำให้ติดแม่พิมพ์ยาก เอาไว้แก้จุดด้อยจากการเติมกาวลาเท๊กซ์ ด้วย น้ำมันนี้จะเป็นน้ำมันหนัก หากมีมากไปอาจเนอะหนะ ติดแบบง่าย ทำให้เนื้อผสมไม่ติดกัน ดังนั้นอย่าใส่มากเกินไป น้ำมันตังอิ๊วอยู่ในเนื้อพระ จะทำให้พระเหมือนมีโลชั่นรักษาเนื้อ ทำให้พระมันวาวได้ หากเป็นพระเก่าแล้วขัดด้วยใบตองแห้ง
· น้ำธรรมดา ทำให้ซีเมนต์ขาวแข็งตัว ช่วยกระจายเนื้อกาวลาเท๊กซ์ ให้ทั่วถึงทุกอณูเนื้อผง น้ำต้องใส่พอดี ไม่เหลวเกินไป และไม่แข็งเกินไป อาจต้องปรับความนุ่มพอดีด้วน้ำเป็นระยะๆ เพื่อให้พิมพ์ออกมาสวนเนียนคมเข้าแบบพิมพ์ คมชัดลึกดี
· กล้วยน้ำว้าสุก หากต้องการหน่วงเวลาให้การทำงานนานขึ้น กล้วยจะช่วยเพิ่มความนุ่ม ความเหนียว ทำให้เข้าแบบดี ลักษณะเหมือนกาวธรรมชาติ การใช้กล้วยระวัง กล้วยจะขึ้นราขาวราดำ ดังนั้นจะต้องทำให้พระพิมพ์อยู่ในที่แห้ง หากเก็บไว้ในที่อบอับชื้น ราจะขึ้น ดูไม่สวยงาม
2.2 สูตรปูนโบราณ
มีดังนี้
· ผงปูนขาว (CaO) จากการเผาหินปูน 4 กก.
· ผงปูนขาวเปลือกหอย จากการเผาเปลือกหอย 1 กก.
· มวลสาร 0.1 กก.
· กล้วยน้ำว้าสุก 0.5 – 1.0 กก.
· น้ำผึ้ง 20 ลบ.ซม.
· น้ำมันตังอิ้ว 20 ลบ.ซม.
กรณีจำเป็น ใช้ผงกาว 4 ช้อนโต๊ะ
น้ำ 20 ลบ.ซม.
ปูนขาว เมื่อทำปฏิกิริยากับกล้วยและน้ำผึ้งแล้วจะค่อยๆ แข็งตัว ภายใน 3 วัน ทั้งนี้จะต้องผ่านการนวดหรือตำด้วยให้คลุกเคล้า ปูนโบราณนั้นเขานิยมใช้ผงปูนขาวโคกกับเยื่อกระดาษที่แช่น้ำแล้วและน้าอ้อย สามารถปั้นทำงานศิลปะได้ หรือเอาไปก่อไปฉาบผนังกำแพงวัดได้ ควรตรวจสอบการแข็งตัว โดยการนำก้อนปูนโบราณหรือพระที่ทำจากปูนโบราณ ที่แข็งตัวแล้วประมาณ 3 – 7 วัน เอาไปแช่น้ำ 3 วัน แล้วดูว่า ยุ่นหรือไม่ ถ้ายุ่ยแสดงว่าใช้ไม่ได้ ต้องปรับสูตรใหม่ สิ่งที่แทนกล้วยได้ก็คือ น้ำมะขามเปียก
การทำวัสดุผสมโดยนำผงปูนขาว ผงปูนขาวเปลือกหอย และมวลสาร มาคลุกเคล้าให้เข้ากันดี กรณีจำเป็นก็เติมสีลงไป จากนั้นใส่กล้วยน้ำว้าสุกลงไปกวนจนเนื้อเข้ากันดี ดูเหนียวนุ่ม จากนั้นใส่น้ำผึ้ง ผสมลงไป สุดท้ายก็ใส่น้ำมันตังอิ้ว ทดสอบความพร้อมขึ้นรูปโดยการปั้นเป็นลูกกระสุน หรือปั่นเป็นเส้นยาวๆ หรือลองเอาวัสดุไปขึ้นแม่พิมพ์ดู หากไม่ดีให้ปรับแก้สูตร จนพร้อมทำการปั้มพระอย่างต่อเนื่อง
3. ปัญหาการพิมพ์พระ
หากพิมพ์ออกมาแล้ว ไม่สวยงาม ให้ทำการวิเคราะห์สาเหตุ ว่าเกิดจาก เนื้อวัสดุ วิธีการพิมพ์ วิธีการหยิบพระออก หรือ เครื่องมือเยื้องศูนย์ หรือโยกขยับไปมาได้
หากวัสดุเหลวไป ขึ้นรูปแล้วจะเบี้ยว เวลาหยิบพระออกจากแม่พิมพ์ ตัวพระจะอ่อนตัวลงมา หรือน้ำหนักพระกดรูปด้านหลังพระส่วนที่วางติดพื้น แบนและลดความคมชัด สาเหตุเกิดจากใส่กล้วยมากไป ใส่น้ำช่วยมากไป ทางแก้ อาจใช้ซีเมนต์ขาวผสมเข้าไป เพื่อให้ทรงตัวเวลาปูนเริ่มแข็งตัว หรือใส่กาว พอกาวเริ่มแข็งตัว ก็จะทรงตัวได้ หรือใส่ปูนเปลือกหอย หรือผงหินแป้งลงไป เพื่อเพิ่มการคงรูป
หากวัสดุแข็งไป หน้าพระจะไม่เรียบ เนื้อขรุขระ มีรอยแตกร้าวในส่วนที่แม่พิมพ์อยู่ลึก หรือส่วนนูนของรูปพระ สาเหตุเกิดจาก ปูนเริ่มแข็งตัวแล้ว ใส่น้ำน้อยไป
พระหน้าแตก เกิดจาก เนื้อดินเข้าส่วนลึกได้น้อย จากการขึ้นรูปทีเดียว ทางแก้ใช้นิ้วกดย้ำบริเวณหน้าก่อนกดพิมพ์ หรือทำแท่งหุ่นดินก่อน หรือปั้มสองครั้ง คือปั้มทำหุ่น และปั้มทำพระ หรือเกิดจาก เนื้อวัสดุร่วนและแข็งไป
ขอบพระแตก จากการหยิบพระออกจากแม่พิมพ์ผิดวิธี จากแม่พิมพ์ที่กดไม่แน่น จากเนื้อดินที่วางตรงกลาง เวลากดดินถูกรีดไปอยู่ด้วยข้าง แต่ดินไม่พอ จะมีเนื้อหลวม ขอบพระจึงไม่แข็งแรง แตกหักได้ง่าย เวลาดันออกหรือขณะหยิบ
องค์พระบิด อาจเกิดจาก การวางแม่พิมพ์เอียง ดินเหลว การหยิบพระออกมา ทำให้พระเอียงบิด วางพระบนพื้นที่เอียง หรือไม่เรียบเสมอ
ผิวหน้าพระไม่เรียบ ขรุขระ เป็นเส้น สาเหตุเกิดการการอัดไม่แน่น ปกติจะวางแม่พิมพ์หน้าพระอยู่ชิ้นล่าง แก้โดยการทำหุ่นแท่งดินก่อน บางครั้งเนื้อดินแข็งกดอย่างไรก็เป็นลายแตก บางครั้งอาจแก้โดยใช้ดินสอพองผสมลงไปในสูตรทำพระด้วย
รูปร่างองค์พระไม่สวย ให้ดูที่แม่พิมพ์ อาจสึกหรอ หรือสนิมจับ ออกแบบความลึกมากไป ไม่สัมพันธ์กับความเอียง ที่สามารถถอดได้ง่าย
องค์พระติดแม่พิมพ์ ผสมผงไม่เหนียวพอ ให้ไปกวนด้วยเครื่องผสมใหม่ หรือใช้ครกและสากตำนวดให้เหนียวก่อนขึ้นรูป หรือลองปรับสูตรน้ำมันตังอิ้วดู หากแก้ไม่ได้ ให้ลองใช้กาวลากเท๊กซ์ช่วยเพิ่มความเหนียว หรือเพิ่มน้ำมันตังอิ้วเพิ่มความเหนียว
4. สรุปส่งท้าย
การพิมพ์พระนั้น ในสมัยโบราณ จะมีพิธีกรรม คนพิมพ์ต้องนุ่งขาวห่มขาว ถือศีล 8 หาฤกษ์ยามเวลาที่เป็นมงคล และมักกดพิมพ์กันที่วัด ตลอดเวลาที่พิมพ์ แต่เดี๋ยวนี้เริ่มทำที่บ้าน หรือโรงงานในบ้าน และการทำพระก็คิดว่าเหมือนการทำงานทั่วๆ ไป
